Slab srčani mišić (kardiomiopatija) može biti uzrokovan stanjima poput dijabetesa, koronarne bolesti srca i visokog krvnog pritiska.
Kada je srce slabo, često nije u stanju da se pravilno napuni (srčana insuficijencija sa očuvanom ejekcionom frakcijom) ili efikasno pumpa (srčana insuficijencija sa smanjenom ejekcionom frakcijom). To dovodi do smanjenog protoka krvi u cijelom tijelu, što znači da organi i tkiva – uključujući srce – ne dobijaju adekvatnu zalihu kiseonika i vitalnih hranljivih materija.
Simptomi i znaci slabog srčanog mišića
U zdravom srcu, krv se pumpa iz desne strane srca u pluća, gde preuzima kiseonik. Krv bogata kiseonikom zatim putuje iz pluća u lijevu stranu srca, odakle se ispumpava u ostatak tijela.
Kada je srce oslabljeno, ono to pokušava da nadoknadi još bržim pumpanjem. Vremenom, srčani mišić se rasteže ili postaje zadebljao, što može dodatno da ga oslabi.
Smanjen dotok krvi u bubrege posebno brine, jer narušava njihovu sposobnost da regulišu izlučivanje tečnosti iz tijela. Ovo dovodi do zadržavanja tečnosti i nakupljanja tečnosti u udovima, grudnom košu (grudna šupljina) i plućima, što dovodi do niza simptoma povezanih sa slabim srcem:
kratak dah tokom aktivnosti ili čak u mirovanju
periferni edem (otok nogu, gležnjeva i stopala)
ascites (nadimanje abdomena do nakupljanja tečnosti)
ubrzan rad, lupanje ili treperenje srca
pritisak u grudima ili nelagodnost
kašalj u ležećem položaju
poteškoće za spavanje u ležećem položaju
hronični umor
vrtoglavica ili nesvestica
Uzroci nastanka slabog srca
Sužavanje arterija, visok krvni pritisak, gojaznost i faktori životnih navika, kao što je pušenje, neki su od mogućih uzroka slabog srca. Ponekad razlog može da bude više uslova.
– Životne navike
Faktori životnih navika važan su uzrok slabljenja srca. To u isto vreme znači da bolest srca kod mnogih ljudi može da se spreči. Sedentarni način života, teška upotreba alkohola i loša ishrana opterećuju srce. Kako pritisak raste, srčani mišić može da zadeblja i izgubi sposobnost da efikasno pumpa. Pušenje je posebno vredno pažnje. Kancerogene hemikalije u dimu cigareta ne oštećuju samo pluća, koja su sastavni deo srčanog ciklusa, već i srčani mišić, povećavajući rizik od kardiovaskularnih bolesti. Pored toga, hemikalije u dimu cigareta menjaju hemiju naše krvi, što dovodi do promena kao što su sužavanje krvnih sudova i stvaranje plaka. Oni trajno mogu da oštete srce i krvne sudove.
– Sužavanje arterija
Stvrdnjavanje i sužavanje arterija (ateroskleroza) nastaje kada se holesterol i druge supstance nakupljaju u zidovima arterija i formiraju tvrd materijal koji se zove plak.
Bolest koronarnih arterija (CAD) rezultat je teške ateroskleroze i može postati problematičnija kada krv koja se ispumpava iz srca nije dovoljna da podrži tjelesne funkcije. Vremenom, CAD može oslabiti srčani mišić i doprineti srčanoj insuficijenciji i aritmijama.
– Visok krvni pritisak
Visok krvni pritisak (hipertenzija) tera srce da radi jače da pumpa krv. Snažnije pumpanje srca dovodi do zadebljanja mišića, posebno leve komore, što može povećati rizik od:
aritmije
otkazivanja srca
infarkta
iznenadne srčane smrti
Stalni krvni pritisak iznad 120/80 mmHg za odrasle takođe sužava arterije i uvećava srce, ugrožavajući strukturni integritet srčanog mišića. Uvećano i oslabljeno srce ne može efikasno da pumpa krv po cijelom tijelu, što onemogućava ispunjavanje zahtijeva organizma.
– Gojaznost
Gojaznost povećava kardiovaskularni rizik jer je telu potrebno više krvi za snabdevanje kiseonikom i hranljivim materijama vitalnim tkivima i organima. Da bi zadovoljilo ovu potrebu, telo povećava krvni pritisak. Gojaznost je povezana i sa nekoliko zdravstvenih stanja koja nas stavljaju u veći rizik od srčanih bolesti, uključujući:
hipertenziju
dijabetes
koronarnu arterijsku bolest
sindrom apneje u snu
Gojaznost takođe može povećati aterosklerozu i doprineti strukturnim i funkcionalnim promenama srca, koje slabe srce. Druga struktura povećava rizik od atrijalne fibrilacije i iznenadne srčane smrti.
– Urođene srčane mane
Urođene srčane mane su strukturni problemi srca koji su prisutni pri rođenju i mogu promeniti način na koji srce funkcioniše.
Normalno srce ima zaliske, arterije i komore koje cirkulišu krv u cikličnom obrascu: od tela do srca, od srca do pluća, od pluća do srca, a zatim od srca do tijela. Nerazvijeno srce može da promeni oblik i funkcioniše manje efikasno. Pritisak može da raste, a srčani mišić može da oslabi i usled toga otkaže. Urođene srčane mane kreću se po težini od malih otvora između komora do potpunog odsustva jedne ili više komora ili zaliska. Što je malformacija teža, veća je vjerovatnoća razvoja oslabljenog srca i dugotrajnih komplikacija.
– Hemoterapija
Određene vrste hemoterapije mogu doprinijeti slabljenju srca. Ovi lijekovi mogu uzrokovati povećanje lijeve srčane komore, ograničavajući njenu sposobnost da pumpa krv. Hemoterapijski lijekovi koji mogu uzrokovati zatajenje srca uključuju:
antraciklini, koji se koriste za liječenje leukemije i karcinoma dojke, želuca, pluća, materice i drugih
herceptin, koji se koristi za liječenje raka dojke
određene vrste imunoterapije, kao što su inhibitori imunoloških kontrolnih tačaka, koji se koriste za liječenje karcinoma kao što je melanom
Ovi lijekovi imaju veću vjerovatnoću da izazovu oslabljeno srce kod ljudi koji imaju istoriju srčanih problema. Ako kemoterapija doprinosi kardiomiopatiji, liječnik može preporučiti promjenu režima liječenja.
Kada ići kod doktora
Znakovi i simptomi oslabljenog srca mogu biti suptilni i mogu proći neprimijećeni. Mogu se pogrešno povezati s benignijim stanjem ili čak normalnim starenjem.
Trebali bismo potražiti liječničku pomoć ako osjetimo bilo koji od gore navedenih simptoma.
Čak i ako naši simptomi ne ukazuju na neposrednu opasnost, oni mogu biti znak upozorenja za veći problem u budućnosti. Ako sačekamo da osjetimo očigledne simptome srčane insuficijencije, pa se tek tada odlučimo za odlazak ljekaru, stanje već može biti opasno po život.
Liječenje slabog srca
Liječenje osnovnog uzroka slabog srca je najbolji način za ublažavanje simptoma i poboljšanje nivoa aktivnosti. Opcije liječenja uključuju:
redovne aerobne vježbe niskog intenziteta za jačanje srca
ishrana zdrava za srce
redukcija soli (natrijum)
ograničavanje konzumacije alkohola
prestanak pušenja (i smanjenje dok ne napustimo ovu lošu naviku)
Upotreba jednog ili više lijekova koji imaju za cilj smanjenje tečnosti koja opterećuje srce može dodatno pomoći.
(novi)